Chuyên gia cho rằng, khả năng có một hệ thống hang động ngầm dưới lòng đất xung quanh hố tử thần ở Bắc Kạn .
Khi có mưa lớn và nước trong hang dâng lên tác động vào nền đường làm sụt đất đá.
Hố tử thần chưa ngừng lan rộng, xuất hiện nhiều cá
Bà Hoàng Thị Thu Nguyệt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Na Rì (Bắc Kạn) cho biết, lực lượng chức năng vẫn đang triển khai các phương án tìm kiếm người đàn ông rơi xuống “hố tử thần” vào tối 26/5.
Theo bà Nguyệt, cấu trúc địa chất phức tạp của khu vực gây nhiều thách thức cho công tác tìm kiếm. Hố sụt được nhận định liên quan đến hệ thống hang ngầm , với nhiều tầng lớp đá vôi và các mạch nước ngầm mạnh, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở bất cứ lúc nào. Phạm vi tìm kiếm đã được mở rộng, đồng thời cơ quan chức năng đã huy động thêm thiết bị chuyên dụng và tăng cường lực lượng để đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm.
Hố tử thần ở Bắc Kạn không ngừng mở rộng, xuất hiện nhiều cá.
“Công tác tìm kiếm và cứu nạn vẫn đang được tích cực triển khai, hy vọng sẽ tìm thấy nạ.n nhâ.n. Tuy nhiên, với những diễn biến phức tạp tại hiện trường và những khó khăn về địa chất, có thể quá trình này sẽ còn kéo dài”, bà Nguyệt cho biết thêm.
Khi tiếp cận lòng hố tử thần (Na Rì), lực lượng cứu hộ phát hiện có nhiều cá, mở ra manh mối để tìm nạ.n nhâ.n mất tích . Ông Trương Quang Trọng – Chủ tịch UBND xã Kim Lư cho biết, trước đó, địa phương đã cho đổ gần 200m đá hộc xuống hố nhằm lấp đầy, tuy nhiên toàn bộ khối đá đã biến mất chỉ sau một đêm, không để lại dấu vết.
Cũng theo vị lãnh đạo xã, trong quá trình hút nước, một tảng đá lớn ước chừng gần bằng ôtô con đã bất ngờ bị cuốn tụt xuống đáy hố và mất tích. Hiện tượng nước ngầm dâng rút bất thường và việc phát hiện cá trong lòng hố đã đặt ra nghi vấn về khả năng tồn tại dòng chảy ngầm hoặc sự liên thông với hồ nước lân cận.
Đây là yếu tố mà các cơ quan chuyên môn cần khảo sát kỹ lưỡng trước khi đưa ra giải pháp khắc phục, nhằm hạn chế nguy cơ sụt lún tiếp diễn trong tương lai. Hiện nay, lực lượng chức năng vẫn đang tiến hành đán.h giá địa chất, từ đó có phương án gia cố nền móng, lấp hố bằng vật liệu phù hợp và xử lý dòng nước ngầm nếu xác định có liên thông ngầm.
Video đang HOT
Trước đó, khoảng 21h ngày 26/5, anh Nguyễn Duy Ph. (36 tuổi, ở xã Kim Hỷ, huyện Na Rì) lái xe máy chạy tốc độ cao đâ.m vào khu vực đang được rào chắn, cảnh báo nguy hiểm do xuất hiện hố sụt lún lớn. Sau đó, cả người và xe rơi xuống hố sâu.
Nguy cơ sập sụt toàn bộ hệ thống hang ngầm
TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai nhận định, hố sụt xuất hiện ngay trên Quốc lộ 3B có nhiều điểm giống với 99 hố sụt ở Nho Quan, Ninh Bình mà TS Huy từng khảo sát một số hố vào năm 2015.
Nhận định của TS Nguyễn Ngọc Huy là có một hệ thống hang động ngầm dưới lòng đất. Khi có mưa lớn và nước trong hang dâng lên tác động vào nền đường làm sụt đất đá.
Việc khoan thăm dò địa chất với bán kính 500m – 1000m quanh hố sụt để xác định hướng của dòng sông ngầm hay hang động trên địa bàn là cần thiết. Tuy nhiên điều này cũng có thể nguy hiểm vì khi khoan thăm dò có thể “đánh thức” các hố sụt tiềm tàng và làm cho nguy cơ sụt ở các điểm khác cao hơn.
TS. Trịnh Hải Sơn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho rằng, qua khảo sát sơ bộ, yếu tố địa chất là nguyên nhân ban đầu gây ra sập sụt tại các địa phương trên.
Qua khảo sát sơ bộ, các khu vực xảy ra sập sụt trên đều có nền địa chất là các đá giàu cacbonat (đá vôi, đá sét vôi…). Các đá này dễ xảy ra quá trình karst hóa – sự hòa tan, rửa lũa đá cacbonat do tác động của nước, đặc biệt là nước mưa mang tính axit nhẹ (do CO₂ trong khí quyển hòa tan tạo thành H₂CO₃ – axit carbonic yếu). Đặc biệt tại các thung lũng karts nơi có các hoạt động đứt gãy kiến tạo phát triển mạnh kết hợp với quá trình lưu thông của nước dưới đất, thuận lợi cho quá trình karst hóa phát triển mạnh tạo nên hệ thống khe nứt, hang hốc karst ngầm.
Quá trình sập sụt có thể được hình thành từ hiện tượng trôi chảy đất đá vào các khe nứt hoặc hang hốc karst ngầm ở phía dưới và diễn ra từ từ nhưng cũng có trường hợp xảy ra bất ngờ do toàn bộ trần hang hoặc phần đất phủ trên mặt bị sập xuống.
Hiện tượng sập sụt thường xảy ra khi gặp điều kiện thời tiết đặc thù như: khi mưa lớn kéo dài nước ngầm cuốn trôi đất đá trong các khe nứt, hang hốc gây rỗng hóa nền móng; khi thời tiết hanh khô hoặc khai thác nước quá mức làm mực nước ngầm hạ xuống tạo các khoảng rỗng làm giảm khả năng chống đỡ của trần hang và phần đất phủ trên mặt dẫn đến sập sụt, gây ra “hố tử thần”.
Sập sụt là tai biến có tính chất đột ngột, cần ứng phó nhanh nên vai trò của truyền thông cộng đồng là vô cùng quan trọng. Cần trang bị cho người dân kỹ năng nhận diện các dấu hiệu bất thường như nền nhà bị lún, tường nứt, âm thanh lạ từ lòng đất… để kịp thời ứng phó. Về lâu dài, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái dữ liệu địa chất số, tích hợp công nghệ cảnh báo sớm, hướng tới một nền quy hoạch phát triển bền vững và an toàn trước biến đổi khí hậu.
Thêm giả thuyết mới về hố tử thần ‘nuốt người’ ở Bắc Kạn
Sau gần 1 tuần tìm kiếm, lực lượng chức năng vẫn chưa thể xác định tung tích người rơi xuống hố tử thần ở Bắc Kạn.
Nhiều giả thuyết địa chất của khu vực đã được đưa ra.
Người rơi xuống hố tử thần có thể trôi đi đâu?
Khoảng 21h ngày 26/5, một vụ ta.i nạ.n nghi người đi xe máy với tốc độ cao đã đâ.m vào khu vực đang được rào chắn, cảnh báo nguy hiểm tại vị trí hố sụt lún lớn nằm giữa quốc lộ 3B, đoạn qua xã Kim Lư, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn.
Hố sụt được người dân địa phương gọi là “hố tử thần” vì có cấu trúc rất phức tạp, liên quan đến hệ thống hang và các mạch nước ngầm. Sau gần 6 ngày, công tác tìm kiếm vẫn chưa có kết quả. Việc chưa xác định được vị trí nạ.n nhâ.n cùng với diễn biến địa chất phức tạp khiến nhiều hộ dân sống gần khu vực lo lắng, bất an.
Từ cuối tháng 3/2025 đến nay, trên địa bàn xã Kim Lư (Na Rì, Bắc Kạn) liên tiếp xuất hiện tình trạng đất bị sụt lún, tạo thành các hố sâu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Tính đến cuối tháng 5, trên địa bàn xã ghi nhận có ít nhất 7 vị trí sụt, nứt cùng với hệ thống ngầm liên thông phức tạp dưới lòng đất.
Vẫn chưa thể tìm thấy người mất tích sau khi rơi xuống hố tử thần ở Bắc Kạn.
TS Nguyễn Xuân Nam – Phó Giám đốc điều hành Trung tâm Karst và Di sản Địa chất (Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản) – cho rằng, cần tiến hành khảo sát thực địa để xác định chính xác nguyên nhân.
Vị lãnh đạo Viện cũng đưa ra 5 giả thiết chính gây ra sụt lún, gồm: tồn tại hệ thống hang karst dưới đá vôi; tác động của đứt gãy địa chất; ảnh hưởng từ mưa lớn kéo dài; khai thác nước ngầm quá mức và tải trọng từ quốc lộ.
Trong đó, hiện tượng nước rút và dâng đồng loạt tại các hố lân cận cho thấy khả năng tồn tại các khoang ngầm có tính kết nối. Các cấu trúc này nếu mất ổn định, có thể gây sụt mặt đất bất ngờ.
Về cấu tạo địa chất khu vực, thôn Hiệp Lực có địa hình núi đá vôi, là môi trường lý tưởng cho sự hình thành các hang động karst. Nước mưa khi thấm vào đất sẽ hòa tan CO₂ trong không khí tạo thành axit cacbonic (H₂CO₃), từ đó thâm nhập vào các khe nứt trong đá vôi (CaCO₃), gây ra quá trình hòa tan karst kéo dài qua thời gian.
“Ban đầu chỉ là các khe nhỏ, nhưng dần dần hình thành các khoang rỗng lớn bên dưới lòng đất. Khi các khoang này mất ổn định (do giảm nước ngầm hoặc tải trọng gia tăng), hiện tượng sập trần và sụt lún sẽ xảy ra”, TS Nguyễn Xuân Nam nhận định.
Khu vực này nằm trên hệ thống đứt gãy phương Đông Bắc – Tây Nam và có giao cắt với các đứt gãy khác theo phương á kinh tuyến, á vĩ tuyến. Các vị trí giao cắt này thường tạo thành “đới yếu địa chất”, nơi dễ xảy ra sự cố địa chất nghiêm trọng. Sự hoạt động của đứt gãy có thể dẫn đến sụp đổ trần các hang động ngầm, từ đó gây ra hiện tượng sụt lún trên bề mặt.
Khả năng có hang ngầm do khai thác vàng trái phép
TS Nguyễn Xuân Nam nhận định, ngoài lý do biến đổi khí hậu, mưa lớn liên tục thì việc bơm hút nước ngầm phục vụ sinh hoạt và nông nghiệp nếu không được kiểm soát sẽ khiến mực nước trong các hang ngầm sụt giảm nhanh chóng. Điều này làm mất lớp “đệm” nâng đỡ trần hang karst, khiến chúng dễ sụp đổ, gây ra sụt lún đột ngột trên bề mặt.
Khu vực xảy ra sụt lún nằm ngay trên tuyến quốc lộ 3B, nơi có mật độ giao thông cao với nhiều xe tải trọng lớn lưu thông mỗi ngày. Áp lực động và tĩnh tác động lên mặt đường trong thời gian dài có thể làm suy yếu mái vòm các khoang ngầm phía dưới, đặc biệt là trong điều kiện địa chất yếu như hiện nay.
Ngoài ra, theo TS Nguyễn Xuân Nam, một yếu tố không thể bỏ qua là sự hiện diện của khoáng sản vàng tại khu vực này. Ông cho rằng cần xác minh liệu có hoạt động khai thác vàng trái phép trong quá khứ hay không. Việc tạo ra các hầm lò ngầm rồi không được lấp lại đúng cách có thể để lại các khoảng rỗng nguy hiểm dưới lòng đất – một nguyên nhân thường gặp trong các vụ sụt lún đột ngột.
“Cần xác minh liệu trước đây có tồn tại các hầm lò ngầm không được lấp lại. Những khoảng rỗng như vậy thường là nguyên nhân tiềm ẩn trong các vụ sụt lún đột ngột”, ông Nam nhận định.
Hiện khu vực xung quanh hố sụt đã được khoanh vùng, rào chắn và kiểm soát người ra vào. Lực lượng chức năng đang triển khai nhiều biện pháp để tìm kiếm nạ.n nhâ.n mất tích. Bên cạnh đó, công tác đảm bảo an toàn cho khu dân cư và các phương tiện lưu thông đang được các cơ quan chức năng triển khai khẩn trương.
Trước những diễn biến đã xảy ra, Viện Khoa học địa chất và khoáng sản kiến nghị chính quyền địa phương khoanh vùng nguy hiểm và cắm biển cảnh báo, như: dựng hàng rào, biển báo quanh các hố sụt và những khu nguy cơ cao, có dấu hiệu sụt lún; tạm di dời người dân, công trình gần đó nếu có dấu hiệu bất thường (như lún bề mặt đất, nứt bề mặt đất; nứt các công trình nhà ở, công trình xây dựng…).
Để lấp các hố sụt, gia cố tạm thời, cơ quan này đề xuất dùng các vật liệu cứng như đất đá, xi măng, bê tông… để lấp đầy khoang rỗng trong hố sụt; gia cố bề mặt bằng bê tông cốt thép, cọc nhồi hoặc rào chắn cứng để tránh lan rộng.
Chính quyền địa phương cần khuyến cáo người dân tạm dừng hoặc giảm đến mức tối đa các hoạt động khai thác nước dưới đất, nhất là những vị trí gần các khu dân cư; thường xuyên theo dõi, quan trắc diễn biến mực nước dưới đất.
Nguồn: https://vietgiaitri.com/kha-nang-co-he-thong-song-ngam-hinh-thanh-duoi-ho-tu-than-o-bac-kan-20250606i7458934/?campid=cWNfZmFjZWJvb2t8Y3BjfFZHVDAwMS1MaW5rXzIwMjUwNjA2fDExOjQ5OjIx