Không cấm dạy thêm, học thêm

Dự thảo Luật Nhà giáo không cấm dạy thêm, học thêm, chỉ quy định không được ép buộc người học học thêm

Ngày 10/06/2025, Người lao động đưa tin “Không cấm dạy thêm, học thêm”. Nội dung chính như sau: 

Ngày 9-6, tại phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo.

Nhu cầu chính đáng

Vấn đề về dạy thêm, học thêm (DTHT) tiếp tục được thảo luận tại phiên họp. Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của QH Nguyễn Đắc Vinh trình bày, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, cấm dạy thêm học sinh (HS) mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội khẳng định dự thảo luật không cấm DTHT, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Quy định này, ông Vinh nhấn mạnh nhằm hạn chế, khắc phục tình trạng DTHT tràn lan. Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã ban hành văn bản quy định về DTHT, trong đó đã quy định nhà giáo không được dạy thêm cho HS mà mình đang trực tiếp giảng dạy.

Tại phiên họp, bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của QH, khẳng định DTHT là nhu cầu chính đáng, nhưng cốt lõi là không được phép trục lợi từ hoạt động này. Theo bà Hải, dù Bộ GD-ĐT đã ban hành thông tư hướng dẫn chi tiết, thực tế vẫn xuất hiện nhiều biến tướng trong việc DTHT. Hiện nay, có ba hình thức dạy thêm phổ biến: tại nhà, tại trung tâm và trực tuyến qua các nền tảng như Zoom hay Google Meet. Trong đó, việc dạy thêm trực tuyến và thu phí rất khó kiểm soát. Bà Nguyễn Thanh Hải cũng chỉ ra tình trạng một số giáo viên (GV) “ép” phụ huynh viết đơn tự nguyện cho con học thêm, dù dự thảo luật đã nghiêm cấm ép buộc HS tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Do đó, bà đề xuất dự thảo cần bổ sung quy định rõ ràng hơn để ngăn chặn hành vi trục lợi từ dạy thêm.

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh quy định cấm ép buộc HS học thêm thể hiện rõ quan điểm về đạo đức nghề giáo, hơn là một quy định mang tính chuyên môn. Bộ trưởng cho rằng GV phải hoàn thành trách nhiệm truyền đạt kiến thức ngay trong giờ học chính khóa. Theo ông Nguyễn Kim Sơn, việc không bảo đảm chất lượng giảng dạy trong giờ chính khóa đồng nghĩa với việc GV chưa hoàn thành nhiệm vụ. “Nếu để GV tiếp tục dạy thêm tại nhà những nội dung thuộc trách nhiệm chính khóa, sẽ dễ dẫn đến các biến tướng, ảnh hưởng đến trách nhiệm công vụ. Quy định này nhằm bảo đảm GV thực hiện nghiêm túc trách nhiệm, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tập chính đáng của HS” – ông Sơn nói và nhấn mạnh.

Miễn trừ trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học

UBTVQH cũng đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN-ĐMST). Chủ nhiệm Ủy ban KHCN và Môi trường của QH Lê Quang Huy, cho biết tiếp thu ý kiến của đại biểu QH, dự thảo luật đã bổ sung quy định về các loại rủi ro, chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST; giao Chính phủ quy định chi tiết về tiêu chí xác định rủi ro, quy trình đánh giá, cơ chế bảo vệ người thực hiện, người quản lý nhiệm vụ KHCN-ĐMST.

Về quy định miễn trừ trong hoạt động KHCN-ĐMST, dự thảo luật chỉ quy định miễn trừ trách nhiệm đối với thiệt hại gây ra cho nhà nước; liên quan đến ngân sách nhà nước và kinh phí của DN nhà nước. Đối với thiệt hại gây ra cho người dân sẽ tùy tính chất, mức độ, tổ chức, cá nhân gây thiệt hại sẽ phải tự đền bù theo quy định của pháp luật về dân sự và có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành chính, pháp luật về hình sự. Đánh giá cao quy định chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST, bà Nguyễn Thanh Hải đề xuất cần làm rõ ranh giới giữa rủi ro được chấp nhận và vi phạm pháp luật. Điều này nhằm tránh lạm dụng, gây thất thoát, lãng phí, đồng thời tạo niềm tin và điểm tựa pháp lý cho các nhà khoa học. Nhấn mạnh khoa học phải có thử, có sai, Bà Hải cho rằng trong 100 nghiên cứu, có thể chỉ một nghiên cứu thành công, nhưng 99 nghiên cứu thất bại là tiền đề để các nhà khoa học khác tránh lặp lại sai lầm. “Cần giúp nhà khoa học tự tin, miễn là họ nghiên cứu trong sáng, hết mình và tuân thủ đúng quy định pháp luật, từ đó tạo đột phá trong nghiên cứu khoa học” – bà Hải nêu quan điểm.

Liên quan đến dự thảo luật này, Phó Chủ tịch QH Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ với các luật liên quan, nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong lĩnh vực khoa học, đặc biệt về đầu tư và tài chính. Ông Lê Minh Hoan đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra cần hoàn thiện chính sách chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST, cùng với cơ chế đặc thù cho việc giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ và thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, cũng như mô hình kinh doanh mới. Bên cạnh đó, cần bổ sung, chỉnh lý các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào khoa học, công nghệ chiến lược, đồng thời hoàn thiện cơ chế cho Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, quỹ đầu tư mạo hiểm địa phương và Quỹ phát triển KHCN và môi trường.

Trong chương trình phiên họp, UBTVQH cũng đã cho ý kiến về dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Về dự luật này, Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát, làm rõ cơ chế ưu đãi cho ngành công nghiệp chiến lược như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, bảo đảm tính khả thi, kịp thời trong triển khai các chính sách hỗ trợ. Tăng cường các quy định về quản lý rủi ro, chuẩn bị kỹ lưỡng các nghị định hướng dẫn để bảo đảm luật được thông qua đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, tránh phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết. 

Ngày 16/5/2025, Tạp chí Người đưa tin đã đăng tải bài viết với tiêu đề: “Tin vui: Đề xuất quy định mới về chế độ tiền lương dạy thêm giờ cho giáo viên”. Nội dung như sau:

Báo Dân Trí đưa tin, ngày 15/5, Bộ GD&ĐT công bố dự thảo Thông tư quy định chế độ trả lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập để lấy ý kiến đóng góp.

Dự thảo thông tư này sẽ thay thế Thông tư liên tịch số 07/2013/TTLT-BGDĐT-BNV-BTC (Thông tư liên tịch số 07) hiện hành, nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các chế độ trả lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập trong thời gian qua.

Mâu thuẫn của Thông tư liên tịch số 07 với một số văn bản có tính pháp lý cao hơn dẫn đến không thể chi trả tiền lương làm thêm giờ cho giáo viên do vướng điều kiện được hưởng, đơn cử như giáo viên mầm non, do đặc thù công việc thời gian làm việc thực tế có thể lên đến 9-10 giờ; không có căn cứ quy đổi giữa tiết dạy của giáo viên với giờ làm việc hành chính.

Đề xuất tổng số giờ được chi trả tiền lương dạy thêm giờ đối với giáo viên mầm non không quá số giờ làm thêm theo quy định của pháp luật về lao động. Ảnh minh họa: Người Đưa Tin

Một điểm mới đáng chú ý là điều chỉnh điều kiện chi trả chế độ thêm giờ. Dự thảo thông tư bỏ quy định về điều kiện chi trả chế độ thêm giờ cho nhà giáo tại khoản 6 Điều 3 Thông tư liên tịch số 07, thay vào đó chỉ quy định tổng số giờ dạy tối đa trong một năm học mà mỗi cơ sở giáo dục được chi trả tiền lương dạy thêm giờ.

Đồng thời, bổ sung thêm quy định tổng số giờ dạy thêm trong một năm học của tất cả nhà giáo không được cao hơn tổng số giờ dạy thêm giờ tối đa trong một năm học của cơ sở giáo dục.

Trường hợp môn học không thể bố trí đủ nhà giáo giảng dạy, nhà giáo phải dạy vượt quá số giờ tối đa được thanh toán cho một nhà giáo, người đứng đầu cơ sở giáo dục báo cáo cơ quản quản lý có thẩm quyền để thực hiện chi trả tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo.

Quy định này nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các cơ sở giáo dục, đồng thời bảo đảm việc nhà giáo được hưởng chế độ làm thêm giờ theo quy định của Luật Viên chức và Bộ luật Lao động.

Bên cạnh đó, căn cứ quy định này, hiệu trưởng nhà trường phải phân công nhiệm vụ cho giáo viên phù hợp, đảm bảo công bằng, hạn chế tối đa tình trạng trong một cơ sở giáo dục vừa có giáo viên dạy vượt giờ, vừa có giáo viên dạy thiếu giờ.

Một điểm mới khác là điều chỉnh tổng số giờ dạy thêm trong một năm học đối với nhà giáo được chi trả tiền lương dạy thêm giờ. Thông tư liên tịch số 07 quy định tổng số giờ dạy thêm được tính trả tiền lương dạy thêm giờ trong một năm học không quá số giờ làm thêm theo quy định của pháp luật.

Dự thảo Thông tư mới quy định chi tiết tổng số giờ được chi trả tiền lương dạy thêm giờ đối với giáo viên mầm non không quá số giờ làm thêm theo quy định của pháp luật về lao động; đối với nhà giáo khác không quá 150 giờ dạy.

Quy định này bảo đảm phù hợp với đặc thù về hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, để có 1 giờ dạy trực tiếp trên lớp, nhà giáo phải có thời gian chuẩn bị trước khi lên lớp và phải có thời gian sau giờ giảng để đánh giá, xếp loại người học. Quy định cũng nhằm bảo đảm nhà giáo không phải làm việc quá tải, có thời gian nghỉ ngơi tái tạo sức lao động.

Ngoài ra, Dự thảo Thông tư mới bổ sung quy định về trách nhiệm chi trả tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo dạy liên trường hoặc biệt phái. Theo Dự thảo, lương dạy thêm giờ của nhà giáo được cơ quan có thẩm quyền cử đi biệt phái do cơ sở giáo dục mà nhà giáo đến biệt phái chi trả.

Tiền lương dạy thêm giờ của nhà giáo được cơ quan có thẩm quyền cử đi dạy liên trường do cơ sở giáo dục mà nhà giáo đến dạy liên trường chi trả. Trường hợp nhà giáo được cử dạy liên trường đồng thời từ 3 cơ sở giáo dục trở lên (bao gồm cả cơ sở giáo dục nơi nhà giáo công tác) thì tiền lương dạy thêm giờ của nhà giáo do các cơ sở giáo dục mà nhà giáo đến dạy liên trường chi trả, số giờ dạy thêm của nhà giáo được chia đều cho các cơ sở giáo dục này.

Dự thảo thông tư mới cũng bổ sung quy định nhiệm vụ đã được nhận thù lao bằng tiền hoặc phụ cấp thì không được quy đổi ra giờ dạy hoặc giảm định mức tiết dạy để tính tiền lương dạy thêm giờ trừ trường hợp pháp luật có quy định khác để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với các quy định về chế độ làm việc của giáo viên, giảng viên.

Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, theo thông tin trên Người Đưa Tin, Dự thảo Thông tư mới bổ sung quy định về thời điểm thực hiện việc chi trả chế độ tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo. Cụ thể, Dự thảo Thông tư mới quy định cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên, dự bị đại học, trường chuyên biệt và cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện chi trả tiền lương dạy thêm giờ cho nhà giáo sau khi kết thúc năm học.

Dự kiến quy định mới có nội dung cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ quy định tại Thông tư này và điều kiện thực tế của cơ sở giáo dục để quy định về trả lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý, không thấp hơn mức quy định tại Thông tư này nhằm bảo đảm việc giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục.

Dự thảo Thông tư mới bổ sung quy định về việc chi trả tiền lương dạy thêm giờ cho nhà giáo công tác không đủ 1 năm học. Theo đó, đối với những nhà giáo do nghỉ hưu, nghỉ ốm đau, thai sản vượt quá quy định của pháp luật, nghỉ việc không lương hoặc các trường hợp nghỉ khác không trực tiếp tham gia giảng dạy thì được hưởng tiền lương dạy thêm giờ đối với thời gian thực tế công tác.

Điều này tạo hành lang pháp lý để các cơ sở giáo dục chi trả tiền lương dạy thêm giờ đối với các trường hợp trên.

Theo Dự thảo Thông tư mới, các cơ sở giáo dục được áp dụng quy định chế độ trả lương dạy thêm giờ tại Thông tư này khi trả lương dạy thêm giờ cho nhà giáo trong năm học 2024-2025.

Bộ GD&ĐT đánh giá nếu được thông qua, Thông tư khi được ban hành sẽ khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các chế độ trả lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập trong thời gian qua, tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở giáo dục trong việc thực hiện chế độ, chính sách cho nhà giáo.